Sürekli Değişen Kurallar Hukuki Güvenceyi Zedeliyor
Ramazan ÇAKIRCI
Hukuk devletinde, devletin faaliyetleri sıkı normlara bağlamayı öngörmektedir. Devleti kurallarla yönetmek, bireylere önemli güvence sağlar. Kurallara göre yönetilen devlet, bireylerin hangi şartlarda neyi, nasıl yapabileceklerini önceden bilmeleri onların geleceğe dönük hayat planlarını yapmalarını sağlar. Devlet yönetiminde devamlılık esas olduğu gibi, kurumlarda da esastır. Hukuk güvencesine uyarlı düzenlemeler, bireylere iki yönlü güvence sağlar; birincisi, birey geleceğini daha iyi görür, hayatını ona göre planlar; ikincisi ise, devlet yetkisini kullananlara karşı hukuki bir himayeye kavuşur. Hukuki güvence, aynı zamanda hukukta nispi istikrar sağlar. Kuralların makul olmayan aralıklarla, her ne sebeple olursa olsun, sıkça değişmesi, hem bireylerin hukuka olan güvenini sarsar, hem de çalışmalarını güven içinde yürütmelerini zora sokar.
Sürekli değişen normlar, bireylerin kendilerini güvende hissetmelerini imkânsız kılar. Devletin keyfi davranmayacağını bilmek, bireylere devletçe sağlanacak en büyük güvencelerden biridir. Hukukun üstünlüğünü esas olan devletlerde yasal düzenlemeler, zorunluluk arz etmedikçe değiştirilmemektedir.
Milli Eğitim Mevzuatı’nın sürekli değişmesi, bireyleri hukuki güvenceden yoksun bırakmakta, kuruma karşı güvenlerini sarsmaktadır. Özellikle Milli Eğitim çalışanlarını etkileyen ilk atama ve özür durumuna bağlı yer değiştirmeler ile Eğitim Kurumları Yönetici Atama Yönetmeliği buna örnektir. 2004-2006 yılları arasında defalarca yönetici atamak için sınavlar yapıldı. Sınavı kazanan yönetici adaylarının kısmen atamaları yapıldı. Ancak yargı kararlarıyla yönetmeliklerin iptal edilmesi, birçok yönetici adayının atanmasına engel oldu. Mağduriyetler yaşandı. Yargı kararları ile ortaya çıkan tablo olsun veya daha sonradan çıkarılan yönetmeliklerde olsun, kazanılmış hakların dikkate alınmamış olması, adayları hayal kırıklığına uğratmıştır. Atama ve yer değiştirmelerde ise, çalışan bazı ailelerin bütünleşmesini neredeyse imkânsızlaştıran düzenlemeler yapılmıştır. Yer değiştirme ve ilk atamalarda önceki düzenlemelerin tam aksine yapılan bazı düzenlemeler; çalışanların değil mağduriyetlerini gidermek, mağduriyetlerini daha da artırmıştır. Somut bir örnek verecek olursak; 2008/1 ilk atama kılavuzuna göre sözleşmeli olup ayrılan öğretmenlerin kadrolu olarak atamalarında bir yıl bekleme şartı yokken, 2008/2 ilk atama kılavuzunda ise bir yıl bekleme şartı getirilmiştir. Daha önceki kılavuzda belirlenen şartlara güvenerek olumsuz çalışma koşulları nedeniyle görevlerinden ayrılmış olanlar, daha sonra tekrar KPSS’ye hazırlanarak 2008/2 atama dönemini beklemişlerdir. İkinci atama döneminde kılavuzda değişikliğe gidilmesi, öğretmen adaylarını mağdur etmiştir. Bakanlığın, bu gibi mevzuat değişikliklerinde oluşabilecek bireysel mağduriyetlere dikkat etmemesi, çalışanların yargıya başvurmasına neden olmakta, yargının da kısa sürede karar verememesi bireylerin devlet kurumlarına karşı güvenini sarsmaktadır.
Mevzuatta ani değişiklikler, muhatapların hayatlarına dair planlarını alt üst etmekte, yürütme makamında bulunanlara olan güvenlerini yitirmelerine neden olmaktadır.
Bu nedenle yeni düzenleme yapılırken, mağduriyetlerin oluşmasına mahal bırakılmamalıdır. Uygulamada bireylerin mağduriyeti fark edildiği an ciddi önlemler alınmalıdır.
Başta da değindiğim gibi, hukukun üstünlüğünü esas alan devletlerde, yasal düzenlemeler zorunluluk arz etmedikçe değiştirilmemektedir. Hukuki güvencenin ihlali, hayatlarına dair planlar yapan bireylere büyük sıkıntılar vermektedir. Çünkü yürürlükteki mevzuata güvenerek eğitim gören, hayatını planlayan bireyler; keyfi, makul olmayan neden ve sürelerde mevzuatın değiştirilmesi sonucu mağdur olmaktadırlar.
